 |
| Η οριοθέτηση των παιδιών: ένα θέμα που απασχολεί καθημερινά τους γονείς |
 |
|
της Χρυσάνθης Κολύβα, κλινικής ψυχολόγου, υπεύθυνης προγράμματος συμβουλευτικής γονέων, στελέχους της ΠΥΞΙΔΑΣ
Το ζήτημα της οριοθέτησης απασχολεί καθημερινά τους γονείς, και συνήθως αφορά όλες τις ηλικίες των παιδιών. Από την προσχολική, τη σχολική, μέχρι και την εφηβική ηλικία, τα κεντρικά σημεία της οριοθέτησης παραμένουν κοινά: τα παιδιά χρειάζεται να μάθουν να ακολουθούν κανόνες, να τηρούν όρια και να ελέγχουν τη συμπεριφορά τους, ώστε να συμβιώνουν ικανοποιητικά με το περιβάλλον τους και να προστατεύουν τον εαυτό τους.
Όλοι θα συμφωνούσαν λοιπόν ότι τα όρια είναι πολύ σημαντικά για την ομαλή ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών. Και φυσικά το επόμενο ερώτημα θα ήταν ποιες είναι οι κατάλληλες τεχνικές, ώστε οι γονείς να είναι σε θέση να οριοθετούν με επιτυχία τα παιδιά τους.
Πριν γίνει ωστόσο αναφορά σε συγκεκριμένες δεξιότητες, είναι κάποια θέματα που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Όταν σε μια οικογένεια υπάρχουν σοβαρές δυσκολίες με τα όρια των παιδιών, καλό θα ήταν να σκεφτούμε πώς είναι οι σχέσεις των ανθρώπων μέσα στην οικογένεια αυτή. Αν για παράδειγμα οι γονείς έχουν κακή επικοινωνία με τα παιδιά, ή και μεταξύ τους, αν υπάρχει απόσταση και συμβαίνουν συχνά συγκρούσεις, τότε είναι πολύ πιθανό η οριοθέτηση να συναντά σοβαρές δυσκολίες. Στην περίπτωση αυτή προφανώς το πρόβλημα δεν εντοπίζεται στο ότι οι γονείς δεν ξέρουν πώς να βάλουν όρια στα παιδιά τους, αλλά στο ότι η σχέση τους δεν ευνοεί την τήρηση των ορίων. Ο καλύτερος τρόπος για να εκφράσει ένα παιδί τη δυσαρέσκειά του με τους μεγάλους είναι να προσπαθεί συνεχώς να παραβιάζει τα όρια που του τίθενται.
Συχνά όμως οι δυσκολίες στην οριοθέτηση έχουν να κάνουν και με τον τρόπο που οι γονείς ορίζουν, διατυπώνουν και επικοινωνούν τα όρια στα παιδιά τους. Για την περίπτωση αυτή χρειάζεται να έχουμε υπόψη τα εξής σημεία:
• Τα όρια δεν είναι ίδια για όλους, είναι διαφορετικά για κάθε παιδί
και για κάθε γονέα.
• Τα όρια πρέπει να συμβαδίζουν με την εξέλιξη του παιδιού και να προσαρμόζονται στα χαρακτηριστικά της ηλικίας του.
• Δώστε χρόνο και χώρο στην οριοθέτηση, μην κάνετε και άλλα πράγματα μαζί!
• Τα παιδιά δέχονται τα όρια μόνο όταν είναι σαφή και αναγνωρίσιμα.
• Κατά την οριοθέτηση είναι σημαντική η επαφή με το παιδί: χαμηλώστε ώστε να έρθετε στο ύψος του, κοιτάξτε το στα μάτια, αγγίξτε το ώστε να εισπράξει τη σοβαρότητα όσων λέτε.
• Τα όρια είναι για να ξεπερνιούνται! Μεγαλώνω σημαίνει ξεπερνάω τα όριά μου και πάω για άλλα!
• Μια μόνιμα αρνητική συμπεριφορά του παιδιού είναι πιθανό να μας δίνει "σήμα" ότι τα όρια που του έχουμε θέσει είναι πολύ στενά και ασφυκτικά.
• Απαραίτητη προϋπόθεση για να βάλουμε όρια στους άλλους είναι να βάλουμε καταρχήν όρια στον εαυτό μας.
• Είναι συνήθως πιο εύκολο να το καταλάβουμε όταν τα παιδιά παραβιάζουν τα δικά μας όρια, παρά όταν εμείς παραβιάζουμε τα όρια των παιδιών μας.
• Προσέξτε κατά την οριοθέτηση να συμφωνεί το περιεχόμενο όσων λέτε με την έκφραση και τη στάση του σώματός σας.
• Δεν είναι όλα τα θέματα το ίδιο σημαντικά: ξεχωρίστε ποια επιδέχονται διαπραγμάτευση και ποια όχι.
• Μιλήστε για τον εαυτό σας, τις προσωπικές σας δυσκολίες και τα συναισθήματα. Βοηθάει στο να θέσετε με ευκρίνεια τα δικά σας όρια και να αποφύγετε άγονες αντιπαραθέσεις με το παιδί.
• Θέστε τα όριά σας εξαρχής και μείνετε πιστοί σε αυτά. Αποφύγετε τη σωματική επαφή με το παιδί όταν η ένταση έχει ήδη κλιμακωθεί, είναι εύκολο να μετατραπεί σε χειροδικία.
• Όταν τα πράγματα δυσκολεύουν πολύ, επιλέξτε μεθόδους άμεσης αποσυμπίεσης: ένα κάθετο όχι, η απομάκρυνση από το πεδίο μάχης, το χιούμορ, μπορεί να βοηθήσουν στο να δώσετε σε εσάς και στο παιδί σας λίγο αέρα. Επανέλθετε αργότερα και συζητήστε τι έγινε, καθώς και εναλλακτικούς τρόπους αντίδρασης.
Πιθανόν όλα τα παραπάνω να ακούγονται δύσκολα και περίπλοκα στην εφαρμογή τους. Καλό θα ήταν να μην ξεχνάτε ότι κάθε κανόνας έχει και τις εξαιρέσεις του. Εμπιστευτείτε το αισθητήριο και το ένστικτο που μόνο εσείς σα γονείς διαθέτετε σε σχέση με τα παιδιά σας. Μόνο με τη μέθοδο της δοκιμής και του λάθους μπορείτε να καταλήξετε στις καλύτερες μεθόδους.
|
| |
| |
|
| |
| |
|
 |
